Mikael Agricola sanh năm 1510, và qua đời ngày 09 tháng tư năm 1557, là một nhà giáo phẩm đã trở nên người sáng lập chữ viết của Phần Lan và một người ủng hộ nổi bật của cuộc Cải Cách Tin Lành Thụy Điển (bao gồm cả Phần Lan). Ông thường được gọi là "cha đẻ ngôn ngữ viết của Phần Lan". Agricola đã được phụng hiến làm giám mục tại Turku (Abo) trong năm 1554, mà không có sự chấp thuận của giáo hoàng. Kết quả là, ông bắt đầu một cuộc cải cách hội thánh Phần Lan (sau đó là một phần của Hội thánh của Thụy Điển) theo dòng Lutheran. Ông dịch Tân Ước, sách cầu nguyện, các bài thánh ca, cả khối lượng sách ra tiếng Phần Lan, và thông qua công việc này thiết Tiểu sử
Thiếu Thời:
Michael Olaui hoặc Mikkel Olofsson (tiếng Phần Lan: Mikael Olavinpoika) được sinh ra tại Uusimaa (Nyland) trong làng Torsby ở Perna, Phần Lan, vào khoảng năm 1510. Ông được đặt theo tên vị thánh bảo trợ của nhà thờ Perna.
Ngày sinh chính xác của ông, giống như hầu hết các chi tiết của cuộc đời ông, thì không rõ. Gia đình ông là một gia đình nông dân khá giàu có, theo sự tính toán người thay mặt địa phương. Ông có ba chị em, nhưng tên của họ không được biết đến. Giáo viên của ông dường như nhận ra năng khiếu của ông về ngôn ngữ và Bartholomeus hiệu trưởng của ông đã gửi ông đi đến Viborg (Viipuri) để theo học trường tiếng Latin, có đào tạo một số linh mục, nơi đó ông đã tham dự các giờ học của Erasmus. Người ta không biết ngôn ngữ đầu tiên của ông là Thụy Điển hay Phần Lan-- nhưng Perna chủ yếu là một huyện nói tiếng Thụy Điển. Tuy nhiên, ông làm chủ cả hai ngôn ngữ giống như một người bản xứ và có thể là một đứa trẻ nói hai thứ tiếng.
Agricola là một sinh viên:
Khi ông học ở Viborg (Viipuri), ông tiếp nhận họ Agricola ( Agricola nghĩa là "nông dân" , "nông nghiệp"); họ của ông dựa trên địa vị và nghề nghiệp của người cha, đã được phổ biến cho các học giả thế hệ đầu tiên vào thời điểm đó. Có lẽ tại Viipuri, nơi ông, lần đầu tiên liên lạc với phong trào cải chánh và chủ nghĩa nhân văn.Các lâu đài Viipuri được cai trị bởi một bá tước người Đức, Johann, người đã phục vụ vua của Thụy Điển, Gustav Vasa. Bá tước nầy là người ủng hộ phong trào cải chánh, và họ đã cử hành phụng vụ theo phái Lutheran.
Năm 1528, ông theo giáo sư của mình đi đến Turku (Abo), trung tâm của phía Phần Lan giáp với lĩnh vực Thụy Điển và là thủ phủ của các giám mục, nơi đây ông trở thành một người ghi chép trong văn phòng của giám mục Martinus Skytte. Trong khi ở Turku, ông gặp một sinh viên Phần Lan đầu tiên của hội Martin Luther, tên là Petrus Särkilahti, người nầy hăm hở truyền bá ý tưởng của phong trào cải chánh. Särkilahti qua đời năm 1529, và từ đó Agricola tiếp tục công việc của ông ấy. Ông được thụ phong linh mục vào khoảng năm 1531.
Năm 1536, giám mục của Turku gửi ông theo học tại Wittenberg, ở Đức. Ông tập trung vào các bài giảng của Philipp Melanchthon, một chuyên gia trong tiếng Hy Lạp, ngôn ngữ gốc của Tân Ước. Tại Wittenberg, ông nghiên cứu sách vở của Luther. Ông có gởi lời giới thiệu cho vua Gustav Vasa, từ hai nhà cải cách. Ông đã gửi hai lá thư cho Gustav, yêu cầu xác nhận về tiền thù lao. Khi đã được xác nhận, ông mua sách (ví dụ, toàn bộ tác phẩm của Aristotle). Năm 1537, ông bắt đầu dịch Tân Ước sang tiếng Phần Lan.
Agricola là một Hiệu trưởng và một người được thụ phong
Năm 1539 Agricola trở lại Turku và kết thúc được làm Hiệu trưởng của trường (Nhà thờ) Turku. Ông không thích công việc của mình, gọi sinh viên của mình là " động vật không chế ngự đuợc". Vào thời điểm đó, vua Gustav Vasa đã tịch thu tài sản của nhà thờ, khi ông đã củng cố quyền lực của mình, mà còn xua đuổi phong trào Cải cách. Năm 1544, Agricola nhận được một đơn đặt hàng làm mão miện để gửi một số người trẻ tài năng, ở các văn phòng thuế vụ của Stockholm. Đối với một số lý do, Agricola đã không vâng lời cho đến khi đơn đặt hàng đã được gửi một lần nữa vào năm tiếp theo, với một giọng điệu đe dọa nhiều hơn. Tình tiết này có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ tiêu cực của họ.
Năm 1546, Agricola bị mất nhà và trường học của mình trong một cuộc hoả hoạn tại Turku. Ngày 22 tháng hai năm 1548, Gustav Vasa đã ra lệnh Agricola nghỉ hưu, ra khỏi cương vị của mình như là một hiệu trưởng. Tại thời điểm này, ông đã lập gia đình, nhưng lịch sử chỉ cho biết vợ của ông có tên là: Pirjo Olavintytär (Bridget, con gái của Olavi, Birgitta Olafsdotter, Brigida Olaui). Con trai duy nhất của ông, Christian Agricola (Christianus Michaelis Agricola), được sinh ra ngày 11 tháng mười hai năm 1550, và trở thành giám mục của Tallinn trong năm 1584.
Khi giám mục già qua đời năm 1554, vua Gustav Vasa đã thánh hiến Agricola làm người được thụ phong của giáo xứ Turku-- cho tất cả mục đích thực hành của giám mục Turku bằng cách mở rộng giám mục Lutheran đầu tiên cho cả nước Phần Lan. Ông không phải là người đặc biệt nguy hiểm trong sự cải cách, mặc dù ông đã loại bỏ kinh điển của lễ Mi-sa.
Năm 1557, ông tham gia phái đoàn đi đến Nga, ở tại Moscow từ 21 tháng hai – đến ngày 24 tháng 3 đàm phán về một hiệp ước hòa bình, hiệp ước của Novgorod (1557). Ngày 9 tháng tư, ông đã ngã bệnh và chết tại làng Uusikirkko (hiện giờ là Polyane), một phần của giáo xứ Kyrönniemi trên eo đất Karelian. Ngày này là cũng sinh nhật của Elias Lönnrot và nó được tổ chức ở Phần Lan như là ngày của ngôn ngữ Phần Lan. Ông được chôn cất bên trong khuôn viên nhà thờ Viipuri, nhưng không biết chính xác vị trí của ngôi mộ.
Ông được hội thánh Evangelical Lutheran ở Mỹ kỷ niệm như một giám mục vào ngày 10 tháng tư, hằng năm.
Những sự thành tựu văn học
Agricola đã nghĩ về việc dịch Tân Ước trong những năm đầu tiên khi ông còn đi học. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, không có hình thức tiếng Phần Lan viết đúng tiêu chuẩn. Ông bắt đầu phát triển nó. Cuốn sách đầu tiên của ông, "Abckiria", mà ngày nay gọi là "ABC-kirja" hoặc sách ABC, là cuốn sách đầu tiên để học đọc và viết chữ Phần Lan, và cũng là sách giáo lý. Nó được in lần đầu tiên vào năm 1543. Sách giáo lý đuợc bao gồm, bởi vì rất ít người có thể đủ khả năng có toàn bộ Kinh Thánh vào thời điểm đó. Ấn bản đầu tiên có 16 trang. Sự phát hành lần thứ hai năm vào 1551 với 24 trang.
Rucouskiria
Tác phẩm Rucouskiria của Agricola (Rukouskirja—sách cầu nguyện) đã được in vào tháng 3 năm 1544. Trong phần đầu của cuốn sách, Agricola đã viết về nhiều chủ đề liên quan đến sự giáo dục toàn diện và hiệu ứng của cuộc Cải cách ở Phần Lan. Cuốn sách bao gồm bốn lời nói đầu và khoảng 700 bài cầu nguyện về nhiều chủ đề, thậm chí nó còn có mười hai lời cầu nguyện khác nhau, thay vì bài thông thường hai hoặc ba. Đó là tác phẩm độc lập nhất của Agricola và chứa khoảng 900 trang. Nguồn của ông bao gồm các tác phẩm của Luther, Melanchthon, và Erasmus.
Tân Ước Uusi New testamentti- Se WSI Testamenti
Cuốn sách nổi bật nhất của Agricola là Se WSI Testamenti, bản dịch Tân ước đầu tiên theo ngôn ngữ của Phần Lan. Bản thảo đã được hoàn thành vào năm 1548. Nó chứa 718 trang, và nhiều minh họa
Ba cuốn sách phụng vụ
Trong khi Agricola còn ở tại Wittenberg, ông dịch ba cuốn sách phụng vụ nhỏ ra tiếng Phần Lan. Những quyển sách này được in năm 1549.
Käsikirja Castesta ia muista Christikunnan Menoista bao gồm các hình thức nghi lễ hôn nhân, chôn cất, cũng như các bài phát biểu cho người bệnh và chết. Nó được dịch từ tác phẩm tương ứng của Olaus Petri, và trích dẫn một số phân đoạn từ sách Luther. Nó cũng chứa các yếu tố thứ yếu được dịch từ tác phẩm của Caspar Huberinus.
Messu eli Herran echtolinen bao gồm các hình thức cho một phụng vụ. Nó cũng dựa vào tác phẩm của Olaus Petri và một vài bản thảo Phần Lan. Trong cuốn sách này, Agricola đã tiết lộ sứ mạng tiếp theo của mình: bản dịch kinh thánh Cựu Ước.
Se meiden Herran Jesusen Christusen Pina, ylesnousemus ia tauiaisen Astumus, niste coghottuon Euangelisterist Neliest nói về sự đau khổ của Chúa Giêsu Christ. Nó được thu thập từ tất cả bốn sách phúc âm. Cuốn sách này đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ Johannes Bugenhagen, một giáo sư ở Wittenberg. Chủ yếu nó là bản dịch từ bản tiếng Đức, nhưng một số đoạn chịu ảnh hưởng nơi phiên bản Thụy Điển và bản dịch Tân ước của Agricola.
