Vào thế kỷ thứ nhất, Ê-phê-sô là thành phố
hải cảng và là thủ phủ của tỉnh A-si, Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay. Tại Ê-phê-sô có trục
đường giao thông thủy bộ trong khu vực. Đánh giá được yếu tố địa lợi đó của
Ê-phê-sô, nên sứ đồ Phao-lô đã công tác tại đó 3 năm ròng rã để xây dựng một
Hội thánh lớn tại thành phố và qua Ê-phê-sô rao giảng lời chức vụ cho cả vùng
đến nỗi sử gia Lu-ca ghi: “hết thảy những kẻ trú tại A-si, cả người Do-thái lẫn
người Hi-lạp đều nghe Lời Chúa” (Sứ. 19:10).
Theo Sứ đồ 20, Phao-lô nói rằng ông đã
rao giảng phúc âm ân điển Đức Chúa Trời, vương quốc Đức Chúa Trời và cả nghị
quyết của Đức Chúa Trời cho Hội thánh Ê-phê-sô. Rồi khi Phao-lô ở tù lần thứ
nhất, ông viết thơ tín lẽ thật thần thượng đỉnh cao, là thơ Ê-phê-sô. Theo các
bản chép tay cổ nhất thì Ê-phê-sô 1:1 chép, “Phao-lô, sứ đồ của Christ Jêsus,
do ý chỉ của Đức Chúa Trời đạt cho các thánh đồ ở….”. Từ ngục thất La mã
Phao-lô nhờ Ti-chi-cơ mang thơ nầy về Ê-phê-sô, sao chép ra nhiều bản rồi điền
tên các hội thánh trong vùng vào chỗ trống, vì đây là bức thư luân lưu, và
Ê-phê-sô nhận thơ trước nhất. Hội thánh Ê-phê-sô đi đầu so với các hội thánh
trong vùng, và các đồng công thường xuyên ghé thăm hội thánh đó.
Phao-lô viết thơ luân lưu Ê-phê-sô và
năm 64 S.C. và câu cuối cùng là : “nguyện ân điển ở với hết thảy những kẻ
thương yêu Chúa Jêsus Christ chúng ta trong sự không phai lạt”(6:24). Đến năm
90, sau khi Phao-lô qua đi, Chúa truyền sứ đồ Giăng gởi thơ cho hội thánh
Ê-phê-sô, trong đó Ngài trách họ: “ngươi đã bỏ tình thương yêu ban đầu” (Khải.
2:4). Chưa đầy 30 năm mà tình thương yêu Chúa của hội thánh đi đầu và tiêu biểu
là Ê-phê-sô đã tàn phai.
Hơn thế nữa, vào năm 65 khi Phao-lô
viết thơ I Ti-mô-thê, tại hội thánh đầu mối nầy là Ê-phê-sô đã có mấy đồng công
dạy dỗ nhiều điều khác bản chất đường
lối Tân ước, tức là họ rao giảng nhiều điều đi ngược lại sự dạy dỗ của các sứ
đồ (I Ti. 1:3). Rồi vào năm 67 khi viết thơ cho Ti-mô-thê lần thứ hai Phao-lô
nói thêm rằng: “con biết rằng mọi người ở A-si đã xây bỏ ta…”.Trong tỉnh A-si có
trên 7 hội thánh, mà hội thánh Ê-phê-sô dẫn đầu trong hành động xây bỏ sự dạy
dỗ của các sứ đồ. Thậm chí họ còn lìa bỏ Phao-lô vào mấy năm sau cùng của đời
ông trên đất. Đau đớn thay!
Năm 54 Phao-lô có viết thơ cho hội
thánh Tê-sa-lô-ni-ca, “ chúng tôi không ngớt nhớ đến công việc của đức tin,
công lao của tình thương yêu, và sự nhẫn nại của hi vọng anh em”. Lời nầy nói
lên tình trạng các hội thánh đương thời nói chung. Công việc của họ là công tác
do đức tin phát sinh, công lao của họ có động lực tình yêu thương thúc đẩy, sự
nhẫn nại chịu khổ của họ có sức mạnh của hi vọng về vinh quang động viên. Nhưng
sau đó khoảng 30 năm, tình trạng các hội thánh đều suy đồi, đến nỗi Chúa chẩn
bệnh hội thánh dẫn đầu là Ê-phê-sô như sau: “ta biết công việc ngươi, công lao
của ngươi, sự nhẫn nại ngươi”.Chúa như nói: “ các ngươi có vỏ bỏ ruột, có guồng
máy, có nếp sống hội thánh theo nghi thức, có chương trình đầy đủ mà nội dung
mất rồi. Các ngươi có công việc, công lao, sự nhẫn nại suông mà thiếu đức tin,
tình yêu và hi vọng cặp theo. Các kỳ lễ, các sự nhóm họp hòa lẫn, các chương
trình đại sự của các ngươi trong Danh Ta lấy làm “nặng nề cho Ta, Ta lấy làm
mệt mà gánh lấy”. Tóm lại trong miền công tác của Phao-lô, hội thánh Ê-phê-sô
đi đầu, rồi lôi cuốn các hội thánh phụ cận, tách bỏ sự dạy dỗ của các sứ đồ,
trở nên suy đồi và nguội lạnh tình yêu với Chúa.
Tại sao có tình huống như trên? Anh em
có đặt vấn đề tại sao chăng? Chúng ta phải tìm hiểu lý do để tránh vết xe đổ ấy
cho hôm nay.
Trước khi hội thánh Ê-phê-sô được
thành lập, tức trước khi Phao-lô đến Ê-phê-sô lần thứ hai, nhà hùng biện
A-bô-lô đã ghé thăm thủ phủ đó. Ông ấy là môn đệ còn sót lại của Giăng Báp-tít.
Ông am hiểu kinh thánh. Ông có khẩu tài, có linh nóng cháy rao giảng lời Chúa,
nhưng không thấm nhuần Đường Lối của Chúa lắm.Dầu ông có được Bê-rít-sin và
A-qui-la, hai đồng công của Phao-lô, giúp đỡ đôi phần về nội dung Tân ước,
nhưng môn đồ không thể trổi hơn thầy mình là Giăng Báp-tít được. Trước khi
chết, Giăng Báp-tít dung dưỡng các môn đồ mình lập một tôn giáo mới cạnh tranh
với chức vụ của Chúa Jêsus (Math. 9:14; Giăng 4:1).
Phao-lô là người quãng đại thuộc linh
nên nhìn nhận chức năng tưới nước các hội thánh của A-bô-lô.Trong I Côr. 3:5,6
Phao-lô nhìn nhận A-bô-lô là người cung cấp, rồi đến chương 4 cùng sách đó, ông
ngụ ý A-bô-lô cũng là sứ đồ. Trước khi qua đời, Phao-lô còn dặn dò Tít, đồng
công trẻ tuổi của mình, phải ân cần tiếp đãi, cung cấp đầy đủ cho A-bô-lô và
luật sư Xê-na, đồng công của A-bô-lô, trên đường công tác, dù họ ở trong đoàn
đồng công khác, cũng như đã gây lắm nan đề cho Thân Thể Chúa rồi.
Về mặt tích cực, A-bô-lô có tưới nước
các hội thánh thật sự. Nhưng về mặt tiêu cực, chắc chắn do sự dốt nát thuộc
linh của mình, ông cũng không thể không gieo giống xấu các nơi, nhất là tại
Ê-phê-sô. Vào thời Phao-lô giảng các lẽ thật đỉnh cao như nội dung thơ luân lưu
Ê-phê-sô mà Lu-ca nhận xét rằng A-bô-lô “ chỉ biết báp-têm của Giăng mà thôi”
(Sứ. 18:25). Điều đó chứng tỏ đồng công A-bôlô quá tụt hậu so với chuyển động
đương thời của Chúa.
Khi cung ứng lời và công tác tại
Cô-rinh-tô, A-bô-lô tạo ra vài nan đề. Sau khi ông đi rồi, hội thánh Cô-rinh-tô
chia bè lập cánh. Vì cớ đó nên theo I Côr.16:12 Phao-lô thúc giục A-bô-lô cùng
đi với ông đến Cô-rinh-tô để giải quyết nan đề chia rẽ. A-bô-lô không đồng ý đi
chung với Phao-lô. Điều đó chứng tỏ, dù ông là người thuộc linh, có ân tứ tưới
nước, nhưng ông không phụng sự dưới khải tượng, ông còn hạn hẹp trong chính
mình.
Tại Cô-rinh-tô, A-bô-lô đã gieo giống
tiêu cực, thì ông cũng không thể không gieo các điều tiêu cực khác tại
Ê-phê-sô, vì ông rao giảng nhiều điều không cập nhật với chuyển động của Chúa
theo nội dung Tân ước vào thời ký đó. Từ Ê-phê-sô, các lời giảng dạy không theo
kịp thời của A-bô-lô đã phát sinh các sự dạy dỗ của Ba-la-am (Khải. 2:14), sự
dạy dỗ về đảng Ni-cô-la (c. 6,15), sự dạy dỗ của Giê-sa-bên (c.20) gây tàn phá
các hội thánh và sản sinh Ba-by-lôn lớn về sau.
Xin Chúa dùng hình ảnh
thiếu hụt của đồng công A-bô-lô cảnh cáo chúng ta đang khi ta còn làm công tác
rao giảng lời trong nhà Chúa hôm nay. Ta có rao giảng khác với sự dạy dỗ của
các sứ đồ chăng? Ta có tụt hậu so với chuyển động của Chúa hôm nay chăng?
Nguyện Chúa thương xót anh em chúng ta.. Amen./.
Minh Khải
