Thành thánh Sa-lem của Chúa Trời,
Si-ôn, chỗ Chúa chọn chung nơi,
Mô-ri-a cũ còn lưu niệm,
Đa-vít, Áp-ram hiến tế rồi.
-
Danh từ « Sa lem » xuất hiện sớm trong Sáng thế kí 14 :18 là :
שָׁלֵם- shâlêm. Chữ « shalem », có ngữ căn từ chữ
« shalom », có nghĩa là : sự bình an. Tên đầy đủ của Giê-ru-sa-lem
xuất hiện trong Quan 1 :7--יְרוּשָׁלַיִם -
yerûshâlaim. Người Asiri (Irak) gọi thành nầy là: Ursalimmu :
thành phố của sự bình an. Người La mã và Hi lạp gọi nó là : Hierosalyma,
còn người Á-rập gọi là El Kuds – thành thánh.
Thi 125 :2 chép, « Các núi vây quanh Giê-ru-sa-lem thể nào, Đức
Giê-hô-va vây phủ dân Ngài thể ấy, Từ rày cho đến đời đời. » Cả chu vu của
thành Salem tọa lạc trên chừng 4 ngọn đồi. Salem cách Biển Chết 14 dặm về hướng
đông, cách biển lớn (Địa trung hải) 33 dặm về hướng tây và cách Bết lê hem 5 dặm
về phía nam. Giê-ru-sa-lem cao hơn mực nước biển lớn đến 2556 bộ Anh—chừng 1149
mét, và cao hơn mực nước Biển chết đến 3800 bộ--chừng 1710 mét.
-
Thành Giê-ru-sa-lem có liên hệ gì với núi Mô-ri-a và núi Si-ôn chăng ?
Sáng 22 : 1- và 2 Sử 3 :1 chép : Khi mọi việc kia đã xong, thì Đức Chúa Trời thử
Áp-ra-ham; Ngài phán rằng: Hỡi Áp-ra-ham! Người thưa rằng: Có tôi đây. Đức Chúa Trời phán rằng: Hãy bắt đứa con một
ngươi yêu dấu, là Y-sác, và đi đến xứ Mô-ri-a, nơi đó dâng đứa con làm của lễ
thiêu ở trên một hòn núi kia mà ta sẽ chỉ cho.---Sa-lô-môn khởi cất đền Đức
Giê-hô-va tại Giê-ru-sa-lem, trên núi Mô-ri-a, là nơi Đức Giê-hô-va đã hiện ra
cùng Đa-vít, cha người, tại trên chỗ mà Đa-vít đã dọn, tức là trong sân đạp lúa
của Ọt-nan, người Giê-bu-sít
Xưa kia Áp ra ham quyết định dâng Y sác làm của lễ thiêu trên núi Mô-ri-a, còn
trong thời Đa vít có gia đình Ọt nan, cư trú trên vùng đồi núi Mô-ri-a. Trước
tiên Đa vít mua sân đạp lúa với giá 50 siệc lơ bạc, dâng của lễ cho Chúa tha tội
cho lỗi lầm kiểm tra dân số (2 Sam 24 : 22-23). Sau đó ông mua cả trái núi
Mô ri a và chuẩn bị cất đền thờ Chúa trên núi đó.—« Ấy vậy, Đa-vít mua cái
chỗ sân ấy (this place) trả cho Ọt-nan giá bằng siếc-lơ vàng, cân nặng sáu trăm
siếc-lơ. Tại đó Đa-vít cất một bàn thờ
cho Đức Giê-hô-va, dâng những của lễ thiêu, của lễ bình an, và cầu khẩn Đức
Giê-hô-va; Ngài đáp lời người bằng lửa từ trời giáng xuống trên bàn thờ về của
lễ thiêu. --Đa vít bèn nói: Ấy đây là đền của Giê-hô-va Đức Chúa Trời, đây là
bàn thờ về của lễ thiêu của Y-sơ-ra-ên.Đa-vít truyền lịnh nhóm các người ngoại
bang ở trong xứ Y-sơ-ra-ên; rồi người khiến thợ đục đá, đặng làm những đá đục,
hầu cất cái đền của Đức Chúa Trời. (2 Sử
21 :25-25 ; 3 :1-2),
Trong lỗi lầm kê sổ dân, Chúa mặc khải địa điểm xây đền thờ Ngài trong khu
vực Giê ru sa lem. Đó nơi Áp ra ham và Đa vít đã lập bàn thờ dâng của lễ.
Mô-ri a là một trong mấy ngọn đồi núi của thành phố Giê ru sa lem.
-
Nguyên văn chữ « Si-ôn » là צִיּוֹן - tsı̂yôn, chữ nầy có
nghĩa là «đồn lũy» (fortress).
Về Si-ôn, 2 Sử 5 :1-2 chép, « Ấy vậy, các công việc mà Sa-lô-môn
làm cho đền của Đức Giê-hô-va đều xong rồi. Sa-lô-môn đem đến những vật mà
Đa-vít, cha người, đã biệt riêng ra thánh, tức là bạc, vàng, và các khí dụng, để
vào kho của đền Đức Chúa Trời. Sa-lô-môn bèn nhóm tại Giê-ru-sa-lem các trưởng
lão Y-sơ-ra-ên, các trưởng của các chi phái, và các trưởng tộc dân Y-sơ-ra-ên,
đặng rước hòm giao ước của Đức Giê-hô-va lên từ thành Đa-vít, là Si-ôn ».
Đền thờ mới xây dựng trên núi Mô ri a, còn hòm giao ước đã được Đa vít rước
từ miền nam Giu đa về đặt tại núi Si-ôn từ nhiều năm rồi. Vì 2 Sam 6 :17
có chép : Vậy, chúng đem hòm của Đức Giê-hô-va vào, đặt tại chỗ, giữa trại
Đa-vít đã dựng cho hòm đó; rồi Đa-vít dâng của lễ thiêu và của lễ thù ân tại
trước mặt Đức Giê-hô-va-
Thế thì Si-ôn là nơi có cung điện của vua Đa vít, có toàn hành chính quốc
gia Israel, còn đền thờ tọa lạc trên núi Mô-ri a, mà ngày nay người Do thái gọi
là « núi đền». Hai ngọn núi nầy cũng nằm trong khu vực Giê-ru-sa-lem, nhưng
cách xa nhau.
-
Theo sử liệu ghi lại, Si-ôn là một ngọn đồi nằm về phìa đông Giê-ru-sa-lem,
gần khe suối Kết-rôn. Người dân Giê bu sít xây một đồn lũy kiên cố tại Si-ôn. Kinh
thánh chép vịệc vua Đa vít chiếm đồn Si-ôn, và làm thành kinh đô như sau :Vua
và các thủ hạ kéo đến Giê-ru-sa-lem, đánh dân Giê-bu-sít, vốn ở tại xứ nầy.
Chúng nó nói cùng Đa-vít rằng: Ngươi chớ vào đây: những kẻ đui và què, đủ mà xô
đuổi người đi! - Nghĩa là muốn nói: Đa-vít sẽ không vào đây được. Nhưng Đa-vít hãm lấy đồn Si-ôn: ấy là thành
Đa-vít. Đa-vít ở trong đồn, đặt tên là thành Đa-vít; người xây vách tứ vi từ
Mi-lô Mi-lô nghĩa là đồn-lũy trở về
trong.
Đa-vít càng ngày càng cường thạnh,
và Giê-hô-va là Đức Chúa Trời vạn quân ở cùng người.Hi-ram, vua thành Ty-rơ,
sai sứ đến Đa-vít, đem theo gỗ bá hương, thợ mộc, thợ đá đặng xây cất một cái đền
cho Đa-vít. Bấy giờ, Đa-vít nhìn biết rằng
Đức Giê-hô-va đã lập mình làm vua trên Y-sơ-ra-ên, và khiến nước mình được thạnh
vượng vì cớ dân Y-sơ-ra-ên của Ngài. Sau khi Đa-vít từ Hếp-rôn đến, thì …ở
Giê-ru-sa-lem; ».
Chúng ta thấy danh từ Si-ôn, thành Đa vít, và Giê ru sa lem dùng hoán đổi
nhau.-
-
Kết luận :
Tóm lại, đền thờ của Chúa nằm trên núi đền, là núi Mô-ri-a, cách xa núi
Si-ôn, nơi có cung điện, dinh thự vua Đa vít. Nhưng cà hai ngọn đồi núi nầy đều
nằm trong phạm vi Giê ru salem.
Xem Thi 126: 1 và Esai 1: 26-27,-Khi Đức Giê-hô-va dẫn các phu tù của Si-ôn
về,Thì chúng tôi khác nào kẻ nằm chiêm bao- Ta sẽ lập lại các quan xét của
ngươi như ngày trước, các mưu sĩ của ngươi như lúc đầu. Rồi sau người ta sẽ
xưng ngươi là thành công bình, là ấp trung nghĩa. Si-ôn sẽ được chuộc bởi sự
chánh trực, còn kẻ nào trở lại đó thì được chuộc bởi sự công bình-
Chúng ta thấy nhiều chỗ chữ « Si-ôn » được dùng thay thế cho chữ
« Giê-ru-sa-lem ». còn chữ « núi Mô-ri a », hầu như Kinh
thánh không còn nhắc đến nữa. .
Giê ru sa lem thành phố tổng quát, còn Si-ôn là khu vực có đền thờ và cung
điện vua chúa.
Thi thiên 78 :67-69 : Vả lại, Ngài từ chối trại Giô-sép, Cũng chẳng
chọn chi phái Ép-ra-im; Bèn chọn chi phái Giu-đa, Là núi Si-ôn mà Ngài yêu mến.
Ngài xây đền thánh Ngài giống như nơi rất cao,
Minh Khải—16-1-2016
