THƯ CỦA QUỈ--1

Lời tựa  

Tôi không hề có ý định giải thích với độc giả do đâu mà những lá thư tôi cho ra mắt độc giả ngày nay lại lọt vào tay tôi.

Chúng ta thường mắc phải hai sai lầm trái ngược nhưng cùng nghiêm trọng như nhau về Ma quỷ và những tay sai của nó. Đó là chối bỏ sự hiện hữu của chúng hay bày tỏ một sự quan tâm quá mức và thiếu lành mạnh về chúng. Cả hai sai lầm này đều làm Ma quỷ hết sức vui mừng và chúng đón tiếp nhà duy vật lẫn nhà pháp thuật cũng niềm nở như nhau. Muốn có những văn bản giống như những lá thư chúng ta sắp đọc sau đây không phải là một điều khó, một khi chúng ta đã nắm được cái mẹo của quỷ. Tuy nhiên tôi không bày cái mẹo này cho những người có ác ý hay dễ bị khích động vì họ có thể gây ra nhiều tai hại.

Độc giả cần nhớ kỹ rằng Ma quỷ là kẻ nói dối. Nên những gì Screwtape viết, ngay cả khi nhìn từ quan điểm của chính hắn, cũng không phải hoàn toàn xác thực.

Tôi cũng không tìm cách nhận diện bất kỳ nhân vật nào được đề cập đến; nhưng tôi nghĩ là chân dung của những nhân vật như Fr. Spike và bà mẹ của bệnh nhân khó có thể có thực. Ở địa ngục cũng như ở trần gian, người ta suy nghĩ theo sở thích của mình.

Để kết luận, tôi xin nói thêm là không hề có một cố gắng nào để làm sáng tỏ niên đại của những lá thư này. Lá thư XVII dường như được viết trước khi chủ nghĩa duy lý hình thành, nhưng nói chung thì cách ghi niên hiệu của ma quỷ dường như chẳng có liên quan gì với thời gian trên đất của chúng ta. Câu chuyện về cuộc chiến ở Âu châu, ngoại trừ để tác động đến tình trạng thuộc linh của một con người, rõ ràng là điều Screwtape không hề quan tâm đến.

C.S.LEWIS

MAGDALEN COLLEGE

5.7.1941

  THƯ 1

Cháu Wormwood  (Ngãi Cứu) thân mến!

Chú ghi nhận việc cháu hướng dẫn bệnh nhân của cháu đọc sách và thúc giục anh ta thường xuyên đến thăm người bạn duy vật. Thế nhưng cháu có hơi ngây thơ không đấy? Dường như cháu cho rằng lý luận là phương cách kéo anh ta ra khỏi nanh vuốt của Kẻ Thù, Chúa của bọn Cơ đốc. Nếu anh ta sống cách đây vài thế kỷ thì có thể được. Vào thời đó con người còn phân biệt những điều được chứng minh với những điều chưa, và một khi đã được chứng minh thì họ thật sự tin vào điều ấy. Hành động của họ vẫn còn đi đôi với tư tưởng và họ sẵn sàng thay đời lối sống của mình cho phù hợp với những suy luận hợp lý. Nhưng nhờ báo chí và các vũ khí khác; chúng ta đã biến đổi điều này cách sâu xa. Từ khi còn thơ ấu bệnh nhân của cháu đã quen với cả tá triết lý trái ngược nhau, nhảy múa loạn xạ trong đầu mình. Điều đầu tiên anh ta nghĩ về các học thuyết này không phải là chúng "đúng" hay "sai" mà là chúng "trừu tượng", "đạo đức" hay "tàn nhẫn". Làm cho anh ta tránh xa Hội thánh thì đồng minh tốt nhất của cháu không phải là lý luận mà chính là những đặc ngữ triết học nghe rất "kêu". Đừng phí thời giờ khiến anh ta nhìn nhận chủ nghĩa duy vật là chân lý: hãy làm cho anh ta nghĩ đây là một chủ nghĩa vững chắc, thuần túy và quả cảm - là trí tuệ của tương lai. Đó chính là điều anh ta ưa thích.

Lý luận nguy hiểm ở chỗ là nó đưa toàn bộ cuộc tranh cãi vào trong chính lãnh vực của Kẻ Thù. Hắn ta có khả năng lý luận trong khi đối với nghệ thuật tuyên truyền như chú đang đề nghị thì qua nhiều thế kỷ Hắn đã tỏ ra thua kém Cha chúng ta dưới Địa Ngục rất xa. Bằng chính hành động tranh luận, cháu làm thức tỉnh lý trí của bệnh nhân và ai có thể lường trước được các hậu quả của việc này. Ngay cả khi nguyên một chuỗi suy nghĩ được bẻ cong để nghiêng về phía chúng ta thì cháu cũng sẽ thấy mình đã làm cho bệnh nhân có thói quen tai hại là để ý đến những vấn đề chung và lướt qua những cảm nhận tức thời của giác quan. Công việc của cháu là gắn chặt chú ý của anh ta vào những cảm nhận này. Hãy dạy cho anh ta gọi đó là "cuộc sống thực" và đừng để anh ta thắc mắc xem "thực" nghĩa là gì.

Đừng quên anh ta không phải một linh thuần túy như cháu. Chưa từng làm người (ồ, cái lợi điểm đáng ghét của Kẻ Thù!), cháu không thể tưởng tượng nỗi họ bị nô lệ cho thói quen thường nhật như thế nào. Trước đây chú có một bệnh nhân, vô thần thứ thiệt, thường hay vào Viện Bảo tàng Anh quốc để đọc sách. Một hôm, khi anh ta đang đọc, chú nhìn thấy một dòng tư tưởng của anh ta đi lạc hướng. Ngay lúc đó Kẻ Thù đang ở cạnh anh ta. Chưa chi chú đã thấy sắp mất toi công sức của 20 năm lao động. Nếu chú mất bình tĩnh mà bắt đầu một cuộc tranh luận thì đã thất bại rồi. Nhưng chú đâu có ngu như vậy. Chú đánh ngay vào cái điểm yếu mà chú nắm vững nhất trong con người này và gợi ý là đã đến lúc anh đi ăn cơm trưa! Chắc là Kẻ Thù gợi ý ngược lại (cháu biết là chúng ta không bao giờ nghe được hết những gì Hắn nói với bọn chúng) rằng điều này quan trọng hơn bữa cơm. Ít ra thì đó là điều chú nghĩ Hắn ta đã gợi ý vì khi chú nói :"Đúng vậy. Đây là một vấn đề quá quan trọng không thể đi sâu vào cuối buổi sáng này", thì khuôn mặt của bệnh nhân sáng hẳn lên. Và khi chú thêm :"Tốt hơn, nên để sau bữa cơm trưa khi đầu óc tỉnh táo hơn", thì anh ta đã ra gần đến cửa. Một khi anh ta đã ra ngoài đường thì thắng lợi thuộc về phe ta. Chú chỉ cho anh ta thấy một cậu bé bán báo đang rao số báo ra buổi trưa và một chiếc xe buýt số 73 chạy ngang. Và trước khi anh ta bước đến bậc thang cuối chú đã khiến anh ta tin chắc rằng cho dù bất cứ tư tưởng khác lạ nào có thể đến với tâm trí con người khi đang ngồi đọc sách một mình thì chỉ cần một liều "đời sống thực" (đối với anh ta đó là chiếc xe buýt và em bé bán báo) cũng đủ để chứng tỏ "những tư tưởng kia" là phi lý. Nhận thức được mình đã may mắn thoát khỏi sự sai lạc, những năm sau đó anh ta rất thích tuyên bố: "Những cảm nhận không rõ ràng về thực tế chính là điều tốt nhất để bảo vệ chúng ta khỏi những lầm lạc của lý luận thuần túy". Hiện nay anh ta đang an toàn trong nhà Cha chúng ta.

Cháu đã bắt đầu hiểu ra rồi chứ? Nhờ những phương thức mà chúng ta đưa ra cách đây nhiều thế kỷ, con người không thể tin vào những điều khác thường trong khi những điều bình thường đang diễn ra trước mắt họ. Hãy tiếp tục nhấn mạnh vào sự bình thường của sự vật. Và nhất là đừng sử dụng khoa học (chú muốn nói đến khoa học thực thụ) để chống lại Cơ đốc giáo. Khoa học sẽ khuyến khích anh ta nghĩ đến những thực tế mà con người không thể sờ mó hay nhìn thấy. Đã có những trường hợp đáng buồn trong vòng những nhà vật lý hiện đại. Nếu anh ta cứ muốn học hỏi về khoa học thì hãy giữ anh ta trong lãnh vực kinh tế và xã hội; nhưng đừng để anh ta thoát khỏi cái “đời sống thực” vô giá đó. Nhưng tốt hơn hết là đừng để anh ta đi sâu vào bất cứ ngành khoa học nào mà hãy cho anh ta cái cảm tưởng chung chung là mình đã biết hết mọi sự và những gì anh nắm được khi trò chuyện hay đọc sách là: “kết quả của những phương pháp nghiên cứu mới”. Hãy nhớ rằng cháu ở đó để gây hoang mang cho anh ta. Khi nghe bọn trẻ các cháu nói chuyện bất cứ ai cũng nghĩ rằng nhiệm vụ của chúng ta là dạy dỗ!

Chú thân yêu của cháu.
Screwtape (Mũi Khoan)

Tác giả: C. S. Lewis