Thư 8
Cháu Wormwood thân mến!
Vậy là cháu tràn trề hy vọng rằng giai đoạn tôn giáo của bệnh nhân đang tàn lụi, phải không? Chú vẫn luôn nghĩ rằng trường huấn luyện đã suy sụp kể từ khi ông già Slubgob về làm hiệu trưởng, bây giờ thì chú chắc chắn về điều đó. Bộ chưa có ai nói cho cháu biết về định luật trồi sụt à?
Con người một nửa là linh và một nửa là động vật (việc Kẻ Thù quyết định tạo ra giống lai tạp đáng tởm này là một trong những nguyên do khiến cha chúng ta thôi không ủng hộ Hắn nữa). Là linh, con người thuộc về thế giới vĩnh cửu, nhưng là động vật, chúng sống trong thời gian. Điều này có nghĩa là trong khi linh của chúng có thể hướng về một đối tượng đời đời thì thân thể, những nỗi đam mê và trí tưởng tượng liên tục thay đời, vì ở trong thời gian có nghĩa là thay đời. Tính bất biến duy nhất của chúng chính là sự Trồi sụt - có nghĩa là đều đặn trở lại một độ cao để rồi từ đó lại đều đặn rơi xuống, một loạt những đỉnh cao, trũng thấp tiếp nhau. Nếu đã quan sát bệnh nhân của mình kỹ lưỡng ắt hẳn cháu đã thấy sự biến đổi trong mọi lãnh vực của đời sống anh ta - sự quan tâm đến công việc, tình cảm đối với bạn bè, những ham muốn của thể xác tất cả từ từ đi lên rồi lại xuống thấp. Anh ta còn sống trên đất này thì những thời kỳ sinh động, phong phú của đời sống thể xác và tình cảm sẽ xen kẽ với những thời kỳ trì trệ và nghèo nàn. Tình trạng khô hạn và buồn tẻ mà bệnh nhân cháu đang trải qua không phải là tác phẩm của cháu như cháu lầm tưởng đâu, chúng chỉ là một hiện tượng tự nhiên không đem đến cho chúng ta ích lợi gì nếu cháu không biết sử dụng chúng một cách sáng suốt.
Để quyết định cách sử dụng điều này tốt nhất cháu phải tự hỏi xem Kẻ Thù muốn sử dụng chúng vào việc gì và rồi hãy làm điều ngược lại. Cháu có thể ngạc nhiên khi biết rằng trong cố gắng để chiếm hữu thường xuyên một linh hồn thì Kẻ Thù dựa nhiều vào thời kỳ đi xuống hơn là thời kỳ đi lên; một số trong những bọn con cưng đặc biệt của Hắn đã trải qua những thời kỳ đi xuống đầy khó khăn suốt một thời gian dài hơn những người khác. Đây là lý do: đối với chúng ta con người là đồ ăn chính; mục đích của chúng ta là hút trọn ý chí của con người vào ý chí của chúng ta và sử dụng con người để mở rộng lãnh vực của chúng ta.
Sự vâng phục mà Kẻ Thù đòi hỏi thì khác hẳn. Những gì Hắn nói về tình yêu đối với loài người hay sự tự do hoàn toàn mà Hắn đem lại không phải chỉ là sự tuyên truyền (như chúng ta rất muốn tin như vậy) mà là một sự thật đáng ghê tởm. Hắn thật sự muốn làm đầy cái vũ trụ này với một lô những bản sao đáng ghét của chính Hắn - những tạo vật mà đời sống, ở một tỷ lệ thu nhỏ, có phẩm chất giống đời sống của Hắn, không phải vì Hắn đã hút trọn ý chí của chúng nhưng vì chúng tự nguyện trở nên giống Hắn. Chúng ta muốn bầy súc vật mà sau cùng sẽ trở thành thức ăn cho chúng ta; Hắn muốn những đầy tớ mà sau cùng sẽ trở thành những đứa con. Chúng ta muốn hút vào còn Hắn muốn cho ra. Chúng ta trống rỗng và muốn được đầy tràn. Hắn đã đầy dẫy và tuôn tràn ra. Mục đích cuộc chiến của chúng ta là một thế giới trong đó Cha chúng ta lôi kéo được tất cả mọi người đến với Người; Kẻ Thù muốn một thế giới đầy những con người hiệp một với Hắn nhưng vẫn riêng biệt.
Và vai trò của thời kỳ đi xuống là ở chỗ này. Ắt hẳn cháu đã thường tự hỏi vì sao Kẻ Thù lại không sử dụng thường xuyên hơn cái quyền năng bày tỏ sự hiện diện của Hắn cho các linh hồn của loài người vào bất cứ lúc nào hay ở bất cứ mức độ nào Hắn muốn. Và bây giờ chắc cháu hiểu sự kêu gọi không thể cãi lại được cũng như sự mặc khải là hai khí giới của chính bản chất kế hoạch của Hắn không cho phép hắn sử dụng. Tìm cách lung lạc ý chí của một con người là điều vô dụng đối với Hắn (mặc dù chỉ cần một sự cảm nhận hết sức nhẹ nhàng về sự hiện diện của Hắn là đủ). Hắn không muốn chiếm đoạt mà chỉ nài nỉ. Vì ý đồ đê tiện của Hắn là được cả mặt này lẫn mặt kia, con người là một với Hắn song cũng vẫn còn là chính họ; xóa bỏ họ hay đồng hóa họ cũng chẳng ích gì. Hắn cũng sẵn sàng lung lạc họ trong thời gian đầu khiến họ có những kinh nghiệm nho nhỏ về sự hiện diện của Hắn kèm theo những cảm xúc ngọt ngào và sự đắc thắng cám dỗ cách dễ dàng.
Nhưng tình trạng này không kéo dài. Sớm hay muộn Hắn cũng rút lại tất cả những nâng đỡ, khích lệ trên nếu không phải một cách thực sự thì ít ra cũng là khỏi nhận thức của con người. Hắn để mặc cho bọn này thi hành những nhiệm vụ không còn thú vị nữa do chính ý chí riêng của chúng. Chính trong các thời kỳ đi xuống này, hơn là những thời kỳ đi lên mà bọn môn đồ của Hắn trở thành những tạo vật theo ý Hắn. Cho nên những lời cầu nguyện dâng lên trong tình trạng khô hạn là những lời cầu nguyện đẹp lòng Hắn nhất. Chúng ta có thể lôi kéo các bệnh nhân theo mình bằng những cám dỗ liên tục bởi vì chúng ta dành chúng cho bàn tiệc của chúng ta. Hắn không thể “cám dỗ” đức hạnh như chúng ta đã làm với tội lỗi. Hắn muốn bọn chúng học cách bước đi và do đó phải rút tay Hắn lại. Nhưng Hắn sẽ tỏ ra hài lòng với ngay cả những bước đi chập chững nếu thực sự bọn chúng có ý muốn bước đi. Đừng bị đánh lừa, Wormwood. Chính nghĩa của chúng ta sẽ không khi nào gặp nguy hiểm hơn là khi một người mặc dù không còn muốn nhưng vẫn theo ý chỉ của Kẻ Thù , hoặc nhìn quanh một vũ trụ mà dường như không còn dấu vết nào của Hắn, rồi tự hỏi sao mình lại bị bỏ quên, nhưng lại vẫn cứ vâng phục.
Nhưng đương nhiên những thời kỳ đi xuống cũng tạo nhiều cơ hội thuận lợi cho chúng ta. Tuần tới chú sẽ cho cháu vài lời hướng dẫn về cách khai thác chúng.
Chú thân yêu của cháu.
Screwtape