Thư 14
Cháu Wormwood thân mến!
Điều làm chú lo ngại nhất trong bản báo cáo lần trước của cháu là lần này bệnh nhân không có những quyết tâm rất tự tin như lần qui đạo đầu tiên. Không có cả những lời hứa nguyện dồi dào về một đời sống đức hạnh lâu dài, không có ngay cả một sự mong đợi được ban ơn dư dật suốt đời, nhưng chỉ có một hy vọng là có năng lực cho mỗi ngày, mỗi giờ để thắng hơn những cám dỗ xảy ra thường nhật. Đây là một điều hết sức tệ hại.
Vào lúc này chú thấy chỉ còn làm được một điều. Bệnh nhân của cháu đã trở nên khiêm nhường; cháu đã khiến anh ta chú ý đến sự kiện ấy chưa? Tất cả mọi đức hạnh đều trở nên bớt ghê gớm hơn đối với chúng ta, khi một người nhận ra rằng anh ta đang có những đức hạnh này và đối với sự khiêm nhường thì đây là điều đặc biệt đúng. Hãy chụp lấy anh ta lúc anh ta đang thật sự nghèo nàn về mặt tâm linh và nhồi vào đầu anh ta cái nhận định làm vừa lòng này: "Hay thật! Tôi đang trở nên khiêm nhường!" và hầu như ngay lập tức sự kiêu ngạo - kiêu ngạo về sự khiêm nhường của anh ta - sẽ xuất hiện. Nếu anh ta ý thức được mối nguy hiểm này và cố gắng để hạ cái hình thức mới của sự kiêu ngạo xuống thì hãy làm cho anh ta trở nên kiêu ngạo vì cái cố gắng của mình và cháu cứ thế mà làm bao lâu tùy thích. Nhưng cũng đừng kéo dài quá vì sợ làm thức tỉnh óc khôi hài của anh ta khiến anh ta cười vào mũi cháu rồi bỏ đi ngủ.
Nhưng còn nhiều cách khác rất ích lợi để tập trung sự chú ý của anh ta vào đức khiêm nhường. Bởi đức tính này cũng như những đức tính khác, Kẻ Thù muốn con người không tập trung sự chú ý vào chính mình nữa mà tập trung vào Hắn và những người lân cận. Tất cả sự thù ghét khinh bỉ cái Tôi nhằm đưa đến mục đích trên, và những tình cảm này sẽ chẳng hại gì đến chúng ta nếu chúng không giúp đạt đến mục tiêu; chúng còn có thể có lợi cho chúng ta nếu chúng khiến một người cứ lo lắng về chính mình và trên hết mọi sự, nếu việc tự khinh bỉ có thể biến thành điểm khởi đầu cho sự khinh bỉ tất cả những gì của mình thì nó sẽ đưa đến sự buồn rầu, hoài nghi và độc ác.
Do đó cháu phải giấu bệnh nhân mục đích thật của sự khiêm nhường. Đừng để anh ta nghĩ đó là sự tự quên mình mà là một đánh giá thấp về khả năng và tính tình của anh ta. Chắc chắn anh ta có một số khả năng, hãy in sâu vào tâm trí anh ta sự khiêm nhường, có nghĩa là cố gắng nghĩ rằng những khả năng đó không có nhiều giá trị như anh ta tưởng. Sự thật là như vậy, nhưng đó không phải là điều cốt yếu. Điều quan trọng nhất là làm cho anh ta chú ý đến một sự đánh giá, không phải vì nó thật mà vì những lý do khác, và rồi cháu hãy đưa một yếu tố không trung thực lừa dối vào giữa bất cứ điều gì khác đang đe dọa sẽ trở thành một đức hạnh. Bằng phương pháp này hàng ngàn người đã bị đưa đến chỗ suy nghĩ khiêm tốn, nghĩa là: những phụ nữ xinh đẹp cố gắng để nghĩ là mình xấu xí, còn những người đàn ông thông minh thì cố gắng để nghĩ mình là những kẻ ngu dại. Và vì rằng trong một số trường hợp những gì họ đang cố gắng để tin vào đã tỏ ra phi lý nên họ không thể nào tin được và chúng ta lại có cơ hội giữ cho tâm trí họ cứ xoay quanh chính họ để cố gắng làm điều không thể làm được.
Để lường trước được những chiến thuật của Kẻ Thù chúng ta phải nghiên cứu những mục đích của Hắn. Kẻ Thù muốn đem con người đến một trạng thái tinh thần như sau: anh ta có thể thiết kế một ngôi giáo đường đẹp nhất thế giới, biết rõ điều đó và vui mừng vì điều đó, vượt trội sự vui mừng nếu như ngôi giáo đường đó do một người khác thiết kế. Cuối cùng Kẻ Thù muốn giải thoát con người khỏi khuynh hướng thiên về chính mình để anh ta có thể vui mừng về những khả năng của mình cũng như những khả năng của người lân cận một cách thành thật và biết ơn. Hắn muốn mỗi người có thể đi đến chỗ nhận biết tất cả các tạo vật (ngay cả chính người ấy) là những gì vinh hiển và tốt đẹp. Hắn muốn tận diệt càng sớm càng tốt tình yêu vị kỷ của con người, để có thể, theo chiến lược dài hạn của Hắn, ban lại cho họ một loại tình yêu mới đối với chính họ - lòng nhân ái và biết ơn đối với tất cả các tạo vật khác kể cả chính họ, khi họ thật sự học để yêu được kẻ lân cận như chính mình thì họ sẽ được phép yêu chính họ như kẻ lân cận. Chúng ta đừng bao giờ quên đặc điểm đáng ghét và không giải thích nỗi của Kẻ Thù chúng ta là Hắn thật sự yêu thương lũ súc vật hai chân mà Hắn đã tạo ra và luôn trả lại cho chúng từ bàn tay phải của Hắn những gì Hắn đã lấy bằng bàn tay trái. Do đó, nỗ lực của Hắn là cất khỏi tâm trí của con người đề tài: giá trị của chính mình. Hắn muốn một người nghĩ về chính mình là một kiến trúc sư, một thi sĩ đại tài rồi quên hẳn điều đó đi hơn là bỏ thời giờ và sức lực để cố gắng nghĩ mình là người không tốt. Những cố gắng của cháu để nhồi nhét sự tự cao hay sự khiêm tốn giả tạo sẽ bị đánh bại khi Kẻ Thù đưa ra sự nhắc nhở rằng không cần phải có ý kiến về tài năng riêng của mình và anh ta có thể phát huy tối đa khả năng mà không cần phải quyết định về chỗ đứng của mình trong Tòa Nhà Danh Vọng. Cháu phải tìm cách gạt bỏ lối nhắc nhở này khỏi nhận thức của bệnh nhân bằng bất cứ giá nào. Kẻ Thù cũng sẽ tìm cách biến học thuyết sau đây thành cụ thể trong óc của bệnh nhân. Đây là học thuyết mà tất cả bọn Cơ-đốc nhân đều nói nhưng chú thấy khó lòng tin hoàn toàn: là vì bọn chúng không tự tạo ra mình, tài năng của chúng được ban cho do đó chẳng có lý do gì để kiêu ngạo. Mục đích của Kẻ Thù là bằng đủ mọi cách khiến con người không quan tâm đến những vấn đề trên, còn chiến thuật của chúng ta là cứ khiến bọn chúng để tâm vào đó. Ngay cả đối với tội lỗi, Kẻ Thù cũng không muốn bọn chúng suy nghĩ quá nhiều: một khi đã ăn năn thì chúng càng hướng sự chú tâm ra ngoài sớm chừng nào thì Hắn càng hài lòng chừng nấy.
Chú thân yêu của cháu.
Screwtape
