Thư 13
Cháu Wormwood thân mến
Chú thấy cháu đã tốn quá nhiều giấy mực để kể một câu chuyện hết sức đơn giản. Nói tóm lại là cháu đã để vuột mất bệnh nhân. Như thế thì thật là nghiêm trọng và chú thấy không có lý do để giấu giếm những hậu quả của sự bất tài của cháu. Sự ăn năn và phục hồi của cái mà phe bên kia gọi là "ân điển" dứt khoát phải được xem là một thất bại hàng đầu. Hiện tượng này đưa đến sự qui đạo lần thứ hai, có lẽ còn sâu sắc hơn lần đầu nhiều.
Lẽ ra cháu phải biết cái đám mây ngột ngạt đã khiến cháu không tấn công được bệnh nhân khi anh ta trở về từ cuộc dạo chơi nơi khu cối xay cũ là một hiện tượng quen thuộc. Đây là vũ khí mọi rợ nhất của Kẻ Thù , thường xuất hiện khi Hắn trực tiếp gặp bệnh nhân, dưới một số hình thức mà chúng ta chưa phân tích hết được. Có một số người được đám mây thường xuyên bao phủ nên chúng ta không thể đụng đến.
Bây giờ hãy nói đến những sai lầm của cháu. Đầu tiên là tự ý mình, cháu đã cho phép bệnh nhân đọc quyển sách anh ta thật sự ưa thích không phải để có thể đưa ra những lời nhận xét thông thái với những người bạn mới. Thứ hai là cháu đã cho anh ta đi bộ xuống tận cối xay và uống trà tại đó - một cuộc đi dạo một mình qua cánh đồng, điều anh ta rất ưa thích. Nói một cách khác, cháu đã cho phép anh ta hưởng được hai niềm vui thực sự, không lẽ cháu ngu đến độ không thấy được mối nguy hiểm của điều này sao? Đặc điểm của đau khổ và khoái lạc là chúng có thực không thể chối cãi được và người có những cảm nhận này có một sự tiếp xúc sống động với thực tế. Do đó, nếu cháu muốn đưa bệnh nhân xuống Địa Ngục bằng phương pháp lãng mạn - nghĩa là biến anh ta thành người giống như Childe Harold hay Werther chìm đắm trong sự tự thương hại vì những đau khổ tưởng tượng - thì bằng mọi cách cháu phải bảo vệ anh ta khỏi bất cứ sự đau đớn thật sự nào; vì chỉ cần năm phút đau răng thật cũng chứng minh được sự vô nghĩa của những nỗi buồn lãng mạn và lột được mặt nạ của chúng ta. Nhưng cháu đang dùng thế gian để đưa anh ta xuống địa ngục bằng cách đánh tráo những niềm vui thật bằng sự thỏa mãn tính kiêu căng, lăng xăng, mai mỉa và những thói vui chán ngắt đắt tiền! Vậy thì làm sao mà cháu lại không thể thấy niềm vui thật sự là điều sau cùng mà anh ta được phép hưởng? Cháu không thấy trước được là chỉ sự tương phản không thôi, cũng phá vỡ tất cả những ảo ảnh mà cháu đã dầy công dạy anh ta đánh giá cao sao? Và niềm vui do quyển sách và cuộc đi dạo đem đến là nguy hiểm nhất cho chính nghĩa của chúng ta sao? Rằng nó sẽ lột khỏi cảm giác của anh ta cái vỏ mà cháu đang phủ lên trên và làm anh ta cảm thấy đang tìm lại được chính mình sao? Để tách rời anh ta ra khỏi Kẻ Thù thì đầu tiên phải tách rời anh ta ra khỏi chính mình và cháu cũng đã đạt được những kết quả trong việc này. Bây giờ thì tất cả đã hỏng hết rồi.
Lẽ dĩ nhiên chú biết Kẻ Thù cũng muốn tách con người ra khỏi chính họ nhưng bằng một cách khác. Cháu hãy luôn nhớ rằng Hắn thật sự yêu thương lũ sâu bọ này và đặt một giá trị hết sức phi lý trên nhân cách của từng đứa một. Khi nói đến việc chúng bỏ đi những đòi hỏi của bản ngã cứng đầu của chúng và một khi chúng đã làm điều này thì Hắn thật sự trả lại cho chúng nhân cách và khoe (cũng đúng thôi) là khi chúng hoàn toàn thuộc về Hắn thì bọn chúng sẽ có một nhân cách thực hơn bao giờ hết. Do đó mặc dù Hắn rất vui lòng khi thấy chúng từ bỏ những ý thích vô hại để làm theo ý Hắn nhưng lại không muốn bọn chúng đi xa khỏi bản chất thật của mình vì bất cứ lý do nào khác. Còn chúng ta phải luôn luôn khuyến khích bọn chúng làm như vậy. Những sở thích và thôi thúc sâu xa nhất của con người là nguyên liệu, là điểm khởi đầu mà Kẻ Thù đã cung cấp cho họ. Mỗi lần khiến họ tách khỏi những điều này là chúng ta ghi được một điểm thắng. Ngay cả trong những điều không quan trọng thì thay thế những tiêu chuẩn của thế gian, của tục lệ hay của thời trang vào những gì mà một người thật sự thích hay không thích vẫn là điều nên làm. Chính chú đã đẩy rất xa kỹ thuật này. Nguyên tắc của chú là dứt bỏ khỏi bệnh nhân bất cứ ý thích riêng tư nào mà không hẳn là tội lỗi; chú đẩy xa ngay đến những điều hết sức tầm thường như mối quan tâm thích thú của anh ta đối với đội bóng của địa phương hay đối với bộ sưu tập tem hay đối với ly ca-cao chẳng hạn. Những điều đó tự chúng cũng không mang phẩm chất tốt đẹp nào nhưng có một cái gì đó trong sáng, khiêm nhường và quên mình về chúng khiến chú không thể tin cậy được.
Một người thích thú bất cứ điều gì trong thế gian một cách thành thật, không vụ lợi và chẳng hề quan tâm đến những người khác nghĩ về điều ấy, là đã được trang bị để chống lại một số chiến thuật tinh tế của chúng ta. Cháu phải luôn cố làm cho bệnh nhân bỏ đi những người bạn, những thức ăn, những quyển sách mà anh ta thật sự ưa thích để giao thiệp với những người tốt nhất, để ăn những thức ăn 'thích hợp' và để đọc những quyển sách 'quan trọng'. Chú biết một người được bảo vệ kỹ lưỡng khỏi những cám dỗ mạnh mẽ nhất của tham vọng xã hội vì ông ta ưa thích món bao tử xào hành hơn.
Hãy cân nhắc xem chúng ta có thể làm gì để cứu vãn thảm họa này. Điều quan trọng nhất là ngăn cản không cho anh ta làm bất cứ điều gì. Anh ta cứ nghiền ngẫm về sự ăn năn mới này bao lâu cũng được miễn là anh ta đừng biến nó thành hành động. Cứ để cho thằng đần độn đắm chìm trong đó. Nếu anh ta có chút năng khiếu văn chương thì cứ để anh ta viết một cuốn sách về điều này, đây cũng thường là một phương tiện xuất sắc để khiến những hạt giống mà Kẻ Thù gieo trồng trong linh hồn một con người không thể sinh sôi nẩy nở. Cứ để anh ta làm bất cứ điều gì, miễn anh ta không hành động là được. Sự tin kính to lớn đến đâu trong trí tưởng tượng và tình cảm của anh ta cũng chẳng hại gì đến chúng ta nếu nó không bước vào được ý chí của anh ta. Như một con người được làm cho mạnh mẽ hơn bởi sự lặp đi lặp lại nhưng cũng bởi sự lặp đi lặp lại mà những thói quen thụ động sẽ bị yếu dần. Anh ta càng cảm nhận thường xuyên mà không kèm theo hành động thì anh ta càng có ít khả năng để hành động và theo thời gian thì anh ta sẽ mất dần đi khả năng để cảm nhận.
Chú thân yêu của cháu.
Screwtape
